مركزآموزش هاي الكترونيكي

 

 

 

 

 

اثر شبکه های اجتماعی بر ارتقا عملکرد

(مورد مطالعه:مقطع متوسطه۲ منطقه ی اموزش و پرورش احمداباد مشهد)

 

 

 

 

استادراهنما: جناب آقای دكتر حسين افخمي روحاني

 

دانشجو: امیر دلیرمزار

(رشته مدیریت فناوری اطلاعات گرایش مدیریت دانش )

 

 

 

 

 

بهار 1396

 

مركزآموزش هاي الكترونيكي

 

 

 

 

اثر شبکه های اجتماعی بر ارتقا عملکرد

(مورد مطالعه:مقطع متوسطه۲ منطقه ی اموزش و پرورش احمداباد مشهد)

 

 

 

 

 

استادراهنما: جناب آقای دكتر حسين افخمي روحاني

 

دانشجو: امیر دلیرمزار

(رشته مدیریت فناوری اطلاعات گرایش مدیریت دانش )

 

 

 

 

بهار 1396

 

فهرست:

فصل اول: کلیات تحقیق                                                                               5                     

1-1 مقدمه                                                                                              6

1-2 بیان مسئله                                                                                        6

1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق                                                                         7

1-4 چارچوب و پیشینه تحقیق                                                                                    8

1-5 مدل مفهومی تحقیق                                                                             11

1-6 فرضیه های تحقیق                                                                               11

1-7 روش پژوهش                                                                                     12

1-8 قلمرو مکانی و زمانی پژوهش                                                                    12

1-9 دستاورد های پژوهش                                                                             12

1-10 محدودیت های پژوهش                                                                         12

فصل دوم: ادبیات پژوهش                                                                            13

2-1 شبکه اجتماعی                                                                                    14

2-2 شبکه های اجتماعی اینترنتی                                                                     14

2-3 مراحل شکل گیری شبکه های اجتماعی                                                         15

2-4 کارکردهای شبکه اجتماعی                                                                       15

2-5 کارکردهای ارتباطی از دیدگاه تانبرگ و همکارانش                                             16

2-6 مزایای شبکه های اجتماعی اینترنت                                                             17        

2-7 معایب شبکه های اجتماعی                                                                       17

2-8 آسیب شناسی شبکه های اجتماعی                                                               18

2-9 آموزش و پرورش                                                                                  19        

2-10 پیشرفت تحصیلی و ارتقاء عملکرد                                                              19

2-11رابطه بین پیشرفت تحصیلی و سرمایه اجتماعی                                                            21

2-12 رابطه بین فن آوری اطلاعات و پیشرفت تحصیلی                                            22

2-13 پیشینه تحقیق                                                                                   23

2-13-1 تحقیقات داخلی                                                                              23

2-13-2 تحقیقات خارجی                                                                             26

2-14 مدل مفهومی تحقیق                                                                            27

2-15 فرضیه های تحقیق                                                                             27

فصل سوم: روش تحقیق                                                                             28

3-1 روش پژوهش (چگونگی انجام، منابع  و گام های انجام)                                       29

3-2 تعیین پایایی پرسشنامه                                                                            30

3-3 فلسفه پژوهش                                                                                     30        

3-4 جامعه هدف و نمونه منتخب                                                                     30

منابع:                                                                                                        31

 

 

 

 

فصل اول:

 کلیات تحقیق

 

 

 

1. 1. مقدمه

اصطلاح « شبکه های اجتماعی » زیر مجموعه ی رسانه های اجتماعی قرار می گیرد. بارزترین ویژگی این شبکه­ها را می­توان « هویت » دانست، به این معنا که هویت در شبکه های اجتماعی مجازی به سمت هر چه واقعی تر شدن پیش می رود. در شبکه های اجتماعی با اطلاعاتی مواجه ایم که قابل رد و بدل شدن در بین افراد گوناگون است ( حکیمی، 1390، ص.45). شبکه های اجتماعی، فضاهایی در دنیای مجازی هستند که برای ارتباط میان افراد مختلف، با سطوح گوناگون دسترسی بوجود آمده اند. برخی از ویژگی‌های شبکه های اجتماعی عبارت اند از : به اشتراک گذاری، بسیج کنندگی و سازماندهی، دوستی، اعتماد، حلقه های مخاطبان، استناد و تعمیم، چند رسانه­ای بودن، گپ، نقد بی رحمانه، دنبال کردن و دنبال شدن، پرستیژ، باز انتشار، خرد جمعی، جهانی بودن، سرگرمی، ساختار دموکراتیک، قدرت سرمایه اجتماعی، تحرک اجتماعی و ابتکار و خلاقیت ( سلطانی فر، ص35) .

شبکه های اجتماعی تغییرات بنیادین در سبک زندگی و فرهنگ جوامع مختلف ایجاد می کنند این شبکه ها می توانند بر ادبیات افراد جامعه تاثیر بگذارند؛ پوشش و همچنین روابط آن ها را با جنس مخالف دگرگون کنند. کاربران شبکه های اجتماعی،از این شبکه ها برای بیان رویدادهای زندگی خود، خاطرات، موقعیت اجتماعی و مانند این ها استفاده می کنند یا از طریق به اشتراک گذاشتن افکار و عقایدشان با دیگران به گفت و گو می پردازند و بدین ترتیب، احساسات گوناگون خود را به گونه ای تخلیه می کنند (زهری شیل سر، ص44).

1. 2. بیان مسئله

اینترنت به عنوان مهمترین ابزار ارتباطی و اطلاعاتی، فرصت­ها و تهدیدهایی را در زندگی استفاده کنندگان ایجاد می­کند؛ از آنجا که جوانان و نوجوانان بیشترین کاربران آن هستند، در جریان تعامل آنان با فضای مجازی، ارز ش­ها و هویت­شان، دستخوش تغییراتی میشود. ارز شها حلقه اتصال فرهنگ هر قوم و ملتى با نسل آينده هستند و غفلت از اين مهم م ىتواند جوامع را با بحران هويت مواجه كند. ارز شها آنقدر اهميت دارند كه اينگلهارد گفته است: اگر میخواهيد در كشورى بدون سر و صدا انقلاب كنيد، ارز شهاى آنان را تغییر دهید  در حقيقت، ارز شها به نظام اجتماعى هويت بخشيده، بنيان نظام فرهنگى جامعه را تشکیل م یدهند و معيار اساسى بايدها و نبايدهاى جامعه م ىباشند؛ یعنی زيربن ای هنجارهاى اجتماعى را پی ریزی می­کنند (خدامرادی، سعادت& خدامرادی، 1393، ص 156).

مسئلة اصلي در ديدگاه شبكه، روابط است و واحد تشكيل دهند ة ساخت جامعه، شبكه هاي تعاملي اند. ساخت اجتماعي، به عنوان يك شبكه، از اعضاي شبكه و مجموعه اي از پيوندها، كه افراد، كنشگران، يا گره ها را به هم متصل مي كند، تشكيل شده است. نقطة تمركز ديدگاه شبكه اين است كه به جاي توجه و تأكيد بر كنشگران و ويژگ يهاي فردي شان، به عنوان واحد تحليل، به ساختار روابط بين اين كنشگران توجه دارد  (سفیری، باستانی& قرانی، 1393، ص. 285).

امروزه، استفاده از شبكه­هاي اجتماعي مجازي روزبه روز محبوبيت بيشتري پيداميكند.هم اكنون، سايت­هاي شبكة اجتماعي، بعد از پورتال­هاي بزرگي مثل ياهو يا ام اس ان و موتورهاي جستوجو مانند گوگل، به پراستفادهترين خدمات اينترنتي تبديل شده اند  (ملایری، نوغانی& مظلوم خراسانی، 1393، ص. 6).

انگیزش پیشرفت تحصیلی در مدرسه به رفتارهایی اطلاق می گردد که منجر به یادگیری و پیشرفت می شود. انگیزش پیشرفت با عوامل بسیاری در ارتباط است که می توان دو مقوله آموزشگاهی و اجتماعی را از مهمترین آنها دانست (بهرامی& رضوان، 1385، ص. 73). اهداف پیشرفت نیز  از جمله روز آمدترین موضوعاتی است که در حوزه انگیزش  توجه نظریه پردازان و محققان را به خود معطوف ساخته است. ایمز (1992) در تشریح این سازه بیان میکند که اهداف پیشرفت بیان کنندة الگوي منسجمی از باورها، اسناد و هیجانات فرد است که مقاصد رفتاري او را تعیین میکند و سبب میشود تا نسبت به برخی موقعیتها، گرایش بیشتري داشته و در آن موقعیتها به گونه­اي خاص عمل کند. به همین دلیل آرچر( 1994 ) معتقد است نحوة برداشت و واکنش فرد به دنیاي پیرامون تحت تاثیر اهداف پیشرفت قرار دارد  (داوری، غلامعال لواسانی& اژه ای، 1391، ص. 267).

لذا با توجه به توضیحات ارائه شده محقق برآنست تا به بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر پیشرفت تحصیلی  و ارتقا عملکرد دانش آموزان بپردازد. و آیا اینکه استفاده از شبکه های اجتماعی چه میزان بر ارتقاء عملکرد دانش آموزان موثر است؟

1. 3. ضرورت و اهمیت تحقیق

استفاده از شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در برقراری ارتباطات اجتماعی تبدیل شده است ( رانسواری و همکاران، 2014: 370). اگر از شبکه های اجتماعی به طریق صحیح استفاده شود، مزایای بسیاری دارند. تاثیر گذاری بالای شبکه های اجتماعی بر روی حوزه اطلاع رسانی سبب می شود نقش آن ها در مدیریت بحران های طبیعی و اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد.  رسانه های اجتماعی در پوشش انواع رویداد ها بسیار بهتر از رسانه های سنتی عمل می کنند. به عنوان مثال،در یک بحران طبیعی همانند سیل یا زلزله کاربران شبکه اجتماعی از یک سو با ارسال و بازنشر تصویر، فیلم، صوت و...در روند اطلاع رسانی نقش آفرینی می کنند و از سوی دیگر بر مدیریت بحران از طریق اعلام نحوه کمک رسانی،اقلام مورد نیاز و مواردی این چنینی تاثیر می گذارد.  همچنین اگر در عملکرد یکی از شبکه های اجتماعی اختلالی ایجاد شود،کاربران از طریق سایر شبکه ها به اطلاع رسانی می پردازند اما همین مزایا برای کاربران و مخاطبانی که اطلاعات کافی ندارند و از نظر تفکر به بلوغ کامل دست نیافته اند،تبدیل به آثار ناکار آمد و مخرب خواهد شد (زهیری، 1393، ص. 44).

بهبود وضعيت تحصيلي دانش آموزان، يكي از اهداف اساسي نظام هاي آموزش وپرورش معاصر است . از حدود يك قرن گذشته و با پديد آمدن رشته هاي تخصصي علوم تربيتي و روانشناسي تربيتي، مطالعه پيشرفت تحصيلی دانش­آموزان و عوامل مرتبط با آن، بخش برجسته اي از پژوهش­هاي متخصصان اين دو رشته را تشكيل ميدهد . نزديك به يك قرن است كه روان شناسان براي شناسايي عوامل پيش بيني كننده پيشرفت تحصيلي تلاش مي كنند يكي از مهم ترين عوامل مو ثر بر پيشرفت تحصيلي، ويژگيهاي رواني افراد است .در اين راستا كملمير دنيلسون و باستين بر اين باورند كه افراد براي ورود به جامعه و رويارويي با موقعيت ها و افراد مختلف به ابزارهايي ياري دهنده مانند ساختارهاي رواني و ويژگيهاي شخصيتي، مجهز هستند( یاسمی نژاد، طاهری، گل محمدیان & احدی، 1392، ص. 326).

در این میان پیشرفت تحصیلی بیشتر از سایر متغیرها مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است. زیرا به نظر می رسد آنچه می تواند یک فرد، خانواده و در نهایت یک کشور را در مسیر پیشرفت بیش از همه یاری دهد، بهره مندی از افرادی است نه تنها دارای سلامت روانی مناسبی هستند بلکه در سیستم آموزشی، چه در آموزش و پرورش و چه در سطح دانشگاه تحصیلات خود را با موفقیت پشت سر گذاشته اند. آگاهی از جنبه های روانی دانش آموزان می تواند همانند یک ابزار کمک آموزشی قدرتمند عمل کند (آتش روز، پاکدامن & عسگری، 1387، ص 195). شعاری نژاد در تعریف پیشرفت تحصیلی می گوید: منظور از پیشرفت تحصیلی، پیشرفت یا عدم پیشرفت در کسب و یادگیری مجموعه مطالبی است که تحت عنوان درسی با مواد درسی در طی یکسال تحصیلی به دانش اموزان ارائه می شود (خدیوی، اقدسی& محمدیان، 1391، ص. 14). موفقیت و پیشرفت تحصیلی در هر جامعه نشان دهنده موفقیت نظام آموزشی در زمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. بنابراین نظام آموزشی را زمانی می توان کارآمد و موفق دانست که پیشرفت تحصیلی دانش اموزان آن در دوره های مختلف دارای بیشترین و بالاترین رقم باشد (کرمی، محمد زاده قصر & افشاری، 1391، ص. 95). با توجه به گسترش فناوری اطلاعات و اهمیت توجه به پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان لذا محقق به بررسی این موضوع در طی این پژوهش می پردازد.

1. 4. چارچوب و پیشینه تحقیق

به طور کلی، واژهء«شبکه»را می‌توان به هرمجموعه یا سیستم درون‌پیوندی‌ نسبت داد که هدف آن به اشتراک گذاشتن یک قابلیت یا توانایی بین دو یا چند نظام در محدوده‌ مکان‌ و زمان اسـت و در حـالت‌ مطلوب، محدودیت‌ مکانی و‌ زمانی ندارد. در‌ این نوع از شبکه، انسان‌ها با یکدیگر ارتباط‌ دارنـد (شاهنوشی & ناجی، 1391، ص. 101). یکی از امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات مبنی بر ابزارهای وب، شبکه های اجتماعی مجازی می باشند.  شبکه های اجتماعی نه تنها محیطی  از کار و زندگی را برای افراد تامین می کند بلکه از همه مهمتر چشم اندازی نو از آموزش و پرورش را هم بیان می کند ( پونودورای، 2014، ص. 124).

شبکه های اجتماعی آنلاین یک نوع ارتباط مجازی است که اجازه می دهد تا  افراد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این مفهوم از نیاز اساسی بشر به ماندن با هم در گروه های تشکیل دهنده یک جامعه ناشی می شود (داس[1]& ساهو، 2011، ص 222). به عبارتی شبکه های اجتماعی نوعی از پایگاه های اینترنتی اطلاق می شوند که هدف انها خدمات رسانی و برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی است (لوح، 2011، ص 25).

به عقیده وارن[2] (1981) شبکه های اجتماعی می توانند نقش مهمی در رفع نیازهای فیزیکی، روانی و اجتماعی و اقتصادی ایفا نمایند. اعضای شبکه می توانند به فرد کمک مستقیم کرده و به او در گسترش تماس های خود یاری کند. به علاوه، اعضای شبکه می توانند کمبودهای فرد در زمینه خاستگاه خانوادگی و توانایی فردی را تا حدود زیادی برطرف سازند (شارع پور، 1386، ص. 170). به عقیده اگییر و والاس (2012) گسترش شبکه های اجتماعی در کسب و کارهای اینترنتی می تواند  نقش مهمی نیز در از بین بردن موانع تجارت مجازی و افزایش همکاری و تعامل بین افراد شود ( آگییر & والاس، 2012، ص 389). سلیمانی پور نیز در پژوهش خود اهداف و کارکرد های شبکه های اجتماعی را بصورت زیر بیان نموده است:

1. سازماندهی انواع گروه های اجتماعی مجازی.
2. توسعه مشارکتهای اجتماعی.
3. به اشتراک گذاشتن علاقه مندیها توسط اعضا.
4. ایجاد محتوا توسط اعضا.
5. تبلیغات هدفمند اینترنتی (سلیمانی پور، 1389،ص. 16).

نظام آموزش و پرورش الگوي كلي نهادها و سازمانهای رسمي جامعه است كه به واسطه آن، معارف و ميراث فرهنگي منتقل و پرورش و رشد اجتماعي و شخصی افراد جامعه ميسر می­شود. آموزش وپرورش آنچنان اهمیتی دارد که به صورت مستقل مورد مطالعه قرارگرفته و شاخه ای ویژه به نام جامعه شناسی آموزش و پرورش را ایجاد کرده است. بطور کلی هدف جامعه­شناسی آموزش و پرورش آن است که پدیده  آموزش و پرورش، ساختارها، نحوه ي تشکیل و سازماندهی وکارکردهای آن را در زندگی اجتماعی مطالعه کند  (قدیمی، 1392، ص. 34).

بر اساس تعریف رسانه های اجتماعی تحت عنوان شبکه های اینترنتی که یک ارتباط بر خط برای کاربران جهت تعامل سریع و آسان را فراهم می کنند. در تحقیقات اخیر که بر روی استفاده از نرم افزارهای اجتماعی در آموزش عالی رسانه های اجتماعی تحت عنوان شبکه های اینترنتی که یک ارتباط بر خط صورت گرفته، روشن شده است که  بکارگیری نرم افزارهای شبکه های اجتماعی اهداف آموزشی چون ابداع راه های جدید برای یادگیری، دادن کنترل به دانش اموزان و دانشجویان، ارائه مهارتهای قابل انتقال، حمایت از آموزش همکاران به یکدیگر، افزایش یادگیری سازنده، ایجاد هویت دیجیتالی و پرورش تعامل اجتماعی را به ارمغان آورده است (آریانی، زاهد بلبلان، معینی کیا& خالق خواه، 1394، ص. 29).

عظیمی و همکاران (1393) در پژوهشی با عنوان  "رابطه فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه "، نشان می دهند که بین ابعاد فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی رابطه منفی وجود دارد و بین انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

رسولی و همکاران (1392) در پژوهشی با عنون "اعتیاد به اینترنت و اثرات ناشی از آن در بین دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران" نشان دادند که اینترنت به عنوان رسانه ای قوی و تکنولوژی چند رسانه ای، موجب کشش و در نتیجه وابستگی دانش آموزان برای تامین نیازهایشان به دنیای مجازی است. یافته ها نشان دادند که اثر اعتیاد به اینترنت بر میزان دسترسی به اخبار و اطلاعات معنی دار است. همچنین اثر اعتیاد به اینترنت بر میزان شرکت در کلاسهای مجازی و آموزش از راه دور نیز معنی دار است. اثر اعتیاد بر اینترنت و تغییرات فرهنگی نیز شامل شاخص های تغییر در محاوره و گفتگو، پیروی از مدها نیز معنی دار است. اما اثر اعتیاد به اینترنت به انزوای فردی، آموزش مهارتهای اجتماعی و افت تحصیلی رابطه ای معناداری را نشان نمی دهد.

تمنایی فر و همکاران (1392) در پژوهشی با عنوان " رابطه میزان استفاده از اینترنت با پیشرفت تحصیلی دانش اموزان دبیرستانی کاشان" نشان دادند که اعتیاد به اینترنت موجب افت تحصیلی دانش اموزان می شود و لازم است دست اندرکاران جهت آموزش استفاده بهتر از اینترنت و پیشگیری از اعتیاد به آن برنامه ریزی کنند.

حسن زاده و همکاران (1391) در پزوهشی با عنوان " رابطه اعتیاد به اینترنت با پیشرفت تحصیلی و ویزگیهای شخصیتی فراگیران" نشان دادند که بین اعتیاد به اینترنت و پیشرفت تحصیلی همبستگی معنادار و منفی وجود دارد. بین دانش آموزان دخترو پس از نظر میزان استفاده از اینترنت تفاوت معناداری وجود دارد. و میانگین استفاده از اینترنت در پسران بالاتر از دختران است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ویزگی شخصیتی از عوامل مؤثر و پیش بینی کننده در استفاده از اینترنت است.

رایان[3] و همکاران (2011)  در پزوهشی با عنوان " استفاده کنندگان از فیس بوک چه کسانی هستند؟"نشان دادند که کاربران فیسبوك بیشتر برونگرا هستند، اما احساس تنهایی بیشتري دارند.  در مقابل  افرادي که از فیسبوك استفاده نمی­کنند به احتمال بیشتري با وجدان، کمرو، و به لحاظ اجتماعی تنها هستند.

 اورر[4] و همکاران  ( 2009 ) در پژوهشی با عنوان " تاثیر کمرویی در استفاده کنندگان فیس بوک" نشان دادند که افراد کمرو نسبت به افراد غیر کمرو به طور معنا داري زمان بیشتري را در استفاده از فیسبوك میگذارند.

       بوفاردي[5] و همکاران (2008)   در پژوهشی با عنوان وب سایتهای شبکه های اجتماعی" نشان میدهند افرادي که سطوح بالایی از خود شیفتگی دارند، بیشتر از دیگران از فیس بوک استفاده می نمایند.

 

1. 5. مدل مفهومی تحقیق

در پژوهش حاضر ارتباط میان متغیرهای مستقل و وابسته در این تحقیق در چارچوب زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

      متغیرهای مستقل                                                                                   متغیر وابسته

 

شبکه اجتماعی تعدد شبکه ها نیازهای متنوع کاربران بالا بردن اطلاعات محبوبیت شبکه ها تحولات اجتماعی جذب دوستان جدید درآمدزایی

پیشرفت تحصیلی ارتقاء اطلاعات عمومی ارتقاء ارزشهای فرهنگی افزایش انگیزه تحصیلی مهارتهای خود گردانی سلامت جسمانی سلامت تغذیه افزایش عزت نفس افزایش خلاقیت و نوآوری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. 6. فرضیه های تحقیق
1. بین استفاده از  شبکه های اجتماعی مورد استفاده با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
2. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با  ارتقاء اطلاعات عمومی  دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
3. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با ارتقاء ارزشهای فرهنگی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
4. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با افزایش انگیزش تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
5. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با مهارتهای خودگردانی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
6. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با سلامت جسمانی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
7. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با سلامت تغذیه دانش اموزان رابطه معناداری وجود دارد.
8. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با عزت نفس دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
9. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با افزایش خلاقیت و نوآوری دانش اموزان رابطه معناداری وجود دارد.
   7. روش پژوهش

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردي و از حیث روش، توصیفی- استنباطی است.

این تحقیق دارای دو پرسشنامه می باشد. پرسشنامه یک شامل آیتم هایی است که باعث گسترش شبکه های اجتماعی می شود که توسط دانش آموزان تکمیل می گردد و پرسشنامه دو شامل آیتم های پیشرفت تحصیلی است که توسط معلمان تکمیل می شود.

روش نمونه گیری در این پژوهش، نمونه گیری تصادفی می باشد که تعداد نمونه آماری برای دانش آموزان و دبیران از طریق فرمول کوکران بدست آمده است. بعد از جمع آوری پاسخنامه ها با نرم افزار spss   در فصل چهار به تجزیه و تحلیل و تفسیر این نتایج پرداخته خواهد شد

1. 8. قلمرو مکانی و زمانی پژوهش

قلمرو این تحقیق مربوط می شود به معلمان و دانش آموزان دختر و پسر متوسطه 2 منطقه آحمد آباد مشهد که در سال تحصیلی 1396 صورت گرفته است.

1. 9. دستاوردهای پژوهش

دانشی که در پایان این تحقیق بدست خواهد آمد برای آموزش و پرورش، معلمان و والدین بسیار مفید خواهد بود تا اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و نظارت کارشناسانه بر شبکه های اجتماعی  از طرف آنها صورت گیرد.

اگر تاثیر این شبکه ها برای معلمان و والدین مشخص نباشد آنها از تهدیدات یا فرصت هایی که می توانند داشته باشد اطلاعی نخواهند داشت و نخواهند توانست برنامه ریزی صحیحی برای آینده بهتر دانش آموزان و فرزندان خود رقم بزنند.

1. 10. محدودیت های پژوهش

یکی از مشکلاتی که در این تحقیق وجود دارد عدم همکاری لازم و عدم استقبال ارگان مربوطه بود که برای تهیه مجوز یک پروسه بسیار طولانی را لازم داشت و حتی مدیران مدارس هم رغبتی برای انجام این تحقیق از دانش آموزان و معلمان نشان نمی دادند.

 

 

 

 

 

 

فصل دوم:

ادبیات پژوهش

 

2-1 شبکه اجتماعی

به طور کلی، واژهء«شبکه»را می‌توان به هرمجموعه یا سیستم درون‌پیوندی‌ نسبت داد که هدف آن به اشتراک گذاشتن یک قابلیت یا توانایی بین دو یا چند نظام در محدوده‌ مکان‌ و زمان اسـت و در حـالت‌ مطلوب، محدودیت‌ مکانی و‌ زمانی ندارد. در واقع، می‌توان اینگونه گفت:شبکه، مجموعه‌ای است از اشیا یا دستگاه‌ها مانند:تلفن، فکس و کامپیوتر که به هم متصل‌اند. گونه‌ای از این‌ شبکه‌ها، اجتماعی‌ هستند. در‌ این نوع از شبکه، انسان‌ها با یکدیگر ارتباط‌ دارنـد؛ به‌ عـبارت دیـگر، شبکه‌های اجتماعی ساختاری اجتماعی‌اند که افـراد و سـازمان‌های انـسانی میان خود ایجاد کرده‌اند تا در موضوعات و مقوله‌های‌ از‌ پیش‌ تعیین شده با یکدیگر تعامل کنند. ساده‌ترین شبکه اجتماعی را می‌توان‌ خانوده، بستگان، قبیله، دوستان و همکاران دانست. نوع دیـگری از شـبکه‌های اجـتماعی نیز وجود دارند که در آن روابط اشخاص، بر پایه رایانه و اینترنت، و به گونه برخط(آنلاین) انجام‌ می‌پذیرد. در‌ بیانی ساده و مختصر، این گونه از پایگاه‌ها را چنین تعریف کرده‌اند: جامعه‌ای بـر خـط کـه کاربران آن، مجاز‌ به‌ اشتراک‌ اطلاعات، تصاویر، فیلم‌ها، نرم‌افزارها و. . . ، برقراری ارتباط با دیگران و کـشف نشانی ارتباط افراد جدید هستند. چنین‌ شبکه‌های‌ اجتماعی‌ را می‌توان چکیده وب  برشمرد که در آن، اعضا با مشارکت و همفکری‌ و با‌ اسـتفاده از بـرنامه‌ها بـه ساختن محتوای وب می‌پردازند (شاهنوشی و همکاران، 1391: 101).

 به عبارتی از منظر لوح (2011) شبکه های اجتماعی نوعی از پایگاه های اینترنتی اطلاق می شوند که هدف انها خدمات رسانی و برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی است (لوح، 2011: 25).

شبکه های اجتماعی آنلاین یک نوع ارتباط مجازی است که اجازه می دهد تا  افراد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. . این مفهوم از نیاز اساسی بشر به ماندن با هم در گروه های تشکیل دهنده یک جامعه ناشی می شود (داس[6] و همکاران، 2011: 222).

2-2 شبكه ها ي اجتماعي اينترنتي

شبكه هاي اجتماعي اينترنتي، درعين حال كه فضاهايي هستند كه در آن ها افراد دوستان جديدي پيدا مي كنند و يا دوستان قديمي خود را در جريان تغييرات زندگي شان قرار مي دهند. مكان هايي براي تبادل نظر هستند كه در آ ن ها جوانان، عقايد و نظرات خود را با هم به اشتراك مي گذارند . هم اكنون سايت هاي شبكه هاي اجتماعي، بعد از پرتال هاي بزرگي مثل ياهو و يا موتورهاي جست وجو مثل گوگل، تبديل به پر استفاده ترين خدمات اينترنتي شده اند. به بيان ديگر؛ شبكه ها ي اجتماعي، محل گردهمايي صدها ميليو ن كاربر اينترنت است كه بدون توجه به مرز ، زبان ، جنس و فرهنگ، به تعامل و تبادل اطلاعات مي پردازند. يك شبكة اجتماعي، سايتي است كه در مرحلة اول به افراد و سازمانها اجازه می­دهد صفحه های  خودشان را روي آن ايجاد كنند و در مرحلة دوم اجازه مي دهد اين صفحه­ها براساس مشتركات گوناگون به هم متصل شوند. شبكه ها ي اجتماعي به مجموعه اي از وب گاه هاي مبتني بر فناوري هاي وب گفته مي شود كه با قابليت ايجاد شبكه و ارتباطات مجازي تعاملي در فضاي سايبر، به تأثيرگذاري بر سياست هاي رسمی می پردازند (فریمن، 2006: 87).

2-3 مراحل شکل گیري شبکه هاي اجتماعی

شناخت مراحل شکل گیري شبکه هاي اجتماعی کمک فراوانی به شناخت تأثیرات آن می کند. در این طرح، سعی شده است مراحل شش گانۀ زیر شناخته شود:

1. درنظرگرفتن مخاطبان: چه کسانی و چگونه در شبکه هاي اجتماعی حضور دارند . تعداد، نوع، طول عمر فعال و ادبیات آنان چگونه است؟ مخاطب شناسی یا مخاطب سنجی مهم­ترین مرحله در ایجاد شبکه هاي اجتماعی است.
2. تعیین مأموریت، پیام یا هدف شبکه: مدیریت و جذب استعداد، همکاري در پروژه، نظارت، برندینگ، اطلاع رسانی و غیره ممکن است هدف سایت باشد، اما این اهداف باید منطبق با دیگر اهداف شبکه باشد. تعیین مأموریت شبکه یکی از اهداف اصلی این طرح است.
3. تعیین ویژگی­ها و کاربردهاي شبکه: عضویت، نوع روابط، آپلود عکس و سایر ویژگی هایی که می توان به منزلۀ خدمات شبکۀ اجتماعی در نظر گرفت.
4. تنظیم دستورالعمل: چگونگی برقراري امنیت و نظارت شبکۀ اجتماعی.
5. میزان بودجه و هزینۀ شبکه: هر طرح براي اجرایی شدن، راه اندازي، بازار و حفظ و مهم­تر از آن، پویایی به بودجۀ مشخص نیازمند است. بررسی میزان حدودي بودجۀ شبکه ها در این طرح بررسی می شود.
6. نگهداري سایت فعال: روزآمدي مداوم سایت، استراتژي پویا در شبکه هاي اجتماعی است. قدرت فیس بوك یا شبکه هاي اجتماعی دیگر این است که هر روز مبتنی بر نیاز و سلایق مخاطب خدمتی جدید ارائه می کنند (بخشی و همکاران، 1392: 42).

2-4 کارکردهای شبکه اجتماعی

           روابط و پیوندهای اجتماعی در نظریه تحلیل شبکه به عنوان سرمایه اجتماعی و دارایی فرد محسوب می شوند و فرد از طریق آنها می تواند بر منابع و حمایت های موجود در این پیوندها دسترسی یابند. بنابراین کم و کیف روابط اجتماعی ، میزان و نحوه تعاملات و نوع حمایت هایی مه رد و بدل می شود از اهمیت زیادی برخوردار است. به عقیده براندت و وینرت[7] حمایت اجتماعی موجب ایجاد تعلق، یکپارچگی اجتماعی و دستیابی به حمایت های اطلاعاتی، عاطفی و ابزاری می شود. پیوندهای گوناگون، حمایت های اجتماعی متنوعی را برای اعضای شبکه فراهم می سازند. کراول معتقد است با تونع روابط ، افاراد به طیف وسیعی از حمایت های مختلف دست می یابند که شامل حمایت های ابزاری[8]، حمایت های عاطفی و روحی[9] و حمایت های اطلاعاتی [10]است. حمایت های اجتماعی افراد را قادر می سازد تا توانایی رویارویی با مشکلات روزمره و بحرانهای زندگی را داشته باشند.  به عقیده وارن[11] (1981) شبکه های اجتماعی می توانند نقش مهم در رفع نیازهای فیزیکی، روانی و اجتماعی و اقتصادی ایفا نمایند. اعضای شبکه می توانند به فرد کمک مستقیم کرده و به او در گسترش تماس های خود یاری کند. به علاوه، اعضای شبکه می توانند کمبودهای فرد در زمینه خاستگاه خانوادگی و توانایی فردی را تا حدود زیادی برطرف سازند (شارع پور، 1386: 170). به عقیده اگییر و والاس (2012) گسترش شبکه های اجتماعی در کسب و کارهای اینترنتی می تواند  نقش مهمی نیز در از بین بردن موانع تجارت مجازی و افزایش همکاری و تعامل بین افراد شود ( آگییر و همکارن، 2012: 389). سلیمانی پور(1389) نیز در پژوهش خود اهداف و کارکرد های شبکه های اجتماعی را بصورت زیر بیان نموده است:

1. سازماندهی انواع گروه های اجتماعی مجازی.
2. توسعه مشارکتهای اجتماعی.
3. به اشتراک گذاشتن علاقه مندیها توسط اعضا.
4. ایجاد محتوا توسط اعضا.
5. تبلیغات هدفمند اینترنتی (سلیمانی پور، 1389: 16).

2-5 کارکردهاي ارتباطي از ديدگاه تانبرگ و همکارانش

به طور سنتي کارکردهاي مختلفي به ارتباط نسبت داده شده است. افراد و گروه هايي از افراد با تسلط بر برخي از اين کارکردها مي توانند به مقاصد خاص نظير توانمندسازي دست يابند. کارکردهايي که تانبرگ و همکارانش ذکر کرده اند از اين قرارند:

الف( کارکرد اظهاري: افراد چون مي خواهند براي خود )و گروه خود( هويتي ايجاد کنند، به طور مؤثري ابراز وجود مي کنند.

ب( کارکرد اجتماعي: افراد با برقراري ارتباط با يکديگر نوعي حس همبستگي را پرورش مي دهند.

ج( کارکرد آگاهي بخشي: از طريق ارتباط افراد مي توانند در اطلاعات سهيم شوند و در نتيجه دانش خود را افزايش دهند.

د( کارکرد فعال سازي نظارت: ارتباط موجب کنش مشترک و تغيير محيط و بهبود وضعيت افراد و گروه‌هاي آنها مي شود.

اين کارکردها به يکديگر مربوط اند. گروهي که در استفاده از ارتباط فقط يک کارکرد آن را در نظر دارند، در عين حال، کاربرد ارتباط را براي تحقق ساير کارکردها نيز تسهيل مي کند. فراگردي آغاز مي شود که در صورت وجود شرايط مطلوب، مارپيچي از هويت، اجتماع، آگاهي و کنش مضاعف را به طور جهشي پديد می­آورد و گروه را یاری می دهد تا به اهدافش دست یابد ( فرامرزی و همکاران، 1393: 101).

2-6 مزایای شبکه های اجتماعی اینترنت

استفاده از شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در برقراری ارتباطات اجتماعی تبدیل شده است ( رانسواری و همکاران، 2014: 370). اگر از شبکه های اجتماعی به طریق صحیح استفاده شود، مزایای بسیاری دارند. تاثیر گذاری بالای شبکه های اجتماعی بر روی حوزه اطلاع رسانی سبب می شود نقش آن ها در مدیریت بحران های طبیعی و اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد.  رسانه های اجتماعی در پوشش انواع رویداد ها بسیار بهتر از رسانه های سنتی عمل می کنند. به عنوان مثال، در یک بحران طبیعی همانند سیل یا زلزله کابران شبکه اجتماعی از یک سو با ارسال و بازنشر تصویر، فیلم، صوت و. . . در روند اطلاع رسانی نقش آفرینی می کنند و از سوی دیگر بر مدیریت بحران از طریق اعلام نحوه کمک رسانی، اقلام مورد نیاز و مواردی این چنینی تاثیر می گذارد.  همچنین اگر در عملکرد یکی از شبکه های اجتماعی اختلالی ایجاد شود، کاربران از طریق سایر شبکه ها به اطلاع رسانی می پردازند اما همین مزایا برای کاربران و مخاطبانی که اطلاعات کافی ندارند و از نظر تفکر به بلوغ کامل دست نیافته اند، تبدیل به آثار ناکار آمد و مخرب خواهد شد (زهیری، 1393: 44).

2-7 معایب شبکه های اجتماعی

محیط شبکه اجتماعی محیط بازی است. گاهی کودکان قبل از اینکه سن آنها اقتضا کند، با اطلاعاتی برخورد می کنند که ممکن است برای آنان زیان داشته باشد. طیف این سطح اطلاعات شامل مسائل و مباحث غیر اخلاقی تا موارد خشن مواردی است که درک آنها برای کودک و نوجوان سخت است و نظم فکری آنها را برهم می زند. از جمله دیگر معایبی که شبکه های اجتماعی می توانند بر روی کودکان و نوجوانان داشته باشند، عادت ب مصرف بی رویه و بعضا زمینه سازی اعتیاد به اینترنت است.  از دیگر معایب شبکه های اجتماعی برای کودکان و نوجوانان که آنها با رعایت نکردن حریم خصوصی و اشتیاقی که به اشتراک گذاشتن مطالب با دیگران و تعامل با آنها  و دیده شدن دارند، ممکن است دچار افراط شوند و به محیط خانواده نیز آسیب برسانند.  اکنون که رسانه ها در سطح جهانی جزئی لاینفک از زندگی بشر شده اند و ابزار های فناوری اعتیادی، از جنس جدید را در میان افراد بشر پدید آورده اند، که این روز ها بسیار هم فراگیر شده است، کودکان نیز در این میان در مقایسه با افراد بزرگسال به عنوان الگو و در مقایسه با همسن های خود بسیار درگیر این ابزارآلات شده اند بیشترین نمود این موضوع را میان بازی های رایانه ای می توان دید. شبکه های اجتماعی، به خصوص آن هایی که که کاربرد های معمولی و غیر تجاری دارند، مکان هایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به طور خلاصه معرفی و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکرانشان را در زمینه های مختلف مورد علاقه فراهم می کنند. این اقبال کاربران به شبکه های اجتماعی مجازی موجب شده است شرکت های بزرگ اینترنتی با اهداف گوناگون که مهم ترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، اقدام به راه اندازی شبکه های اجتماعی کرده یا در صدد خرید سهام مهم ترین شبکه های اجتماعی دنیا بر آیند (پوری، 1392: 24).

2-8  آسیب شناسی شبکه های اجتماعی

پدیده های مولود فناوریهای نوین همچون سایر پدیده ها می تواند از منظر آسیب شناسانه نیز مورد مطالعه قرار گیرد. چنین رویکردی با توجه به فرصت یا تهدید قلمداد کردن کاربرد این پدیده ها قابل تفسیر است. در اینکه فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات فرصتهای بی سابقه ای برای  فراهم آوری، ذخیره ، پردازش و بازیابی اطلاعات و نیز تعامل ، اشتراک گذاری ، تبادل اطلاعات در شبکه مهیا ساخته اند تردیدی نمی توان روا داشت. با عملکردی که تا کنون از شبکه های اجتماعی در صحنه تحولات جهانی شاهد بوده ایم، آسیب شناسی تعامل در این شبکه ها را می توان از جنبه های گوناگون مورد اشاره قرار داد مانند: (خانیکی و همکاران، 1390: 24)

1. شبکه های اجتماعی می توانند کانون های شکل گیری گروه های بزهکار، کلاهبردار و هنجار شکن باشد.
2. شبکه های اجتماعی می تواند به بروز جامعه ای دو قطبی منجر شود، بخشی از جامعه با دسترسی، مشارکت و کنشگری در شبکه های اجتماعی به نوعی درک از پدیده ها و رویدادها دست می یابند که متفائت از فهم بخش دیگری از جامعه است.
3. مکانیزم های کاملاً مؤثری برای موفقیت و پیگیری اعمال مجرمانه باندهای مروج فحشا و فساد در شبکه های اجتماعی وجود ندارد.
4. داده های موجود در شبکه های اجتماعی می تواند منبع اطلاعاتی بسیار با ارزش برای سازمانهای جاسوسی و دولت های متخاصم باشد و منافع ملی کشورها را به مخاطره اندازد.
5. سایتها دریچه ورود به شبکه های اجتماعی سایبر هستند. با مسدود شدن ، از کار افتادن و هر نوع مشکل نرم افزاری/ سخت افزاری، شبکه روابط و تعاملات در معرض گسستگی کامل قرار می گیرد.
6. امکان سوء استفاده از داده های شبکه های اجتماعی برای تبلیغات و سوداگری همواره کنشگران را تهدید می کند.
7. دولتها و سازمانها می توانند از پتانسیل موجود در شبکه های اجتماعی برای عملی کردن برنامه های سیاسی ، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تبلیغاتی خود بهره برداری کنند.
8. گروه های هدف در شبکه های اجتماعی ممکن است بطور ناخواسته در معرض سوء استفاده افراد سازمانها و دولتها قرار گیرند.

2-9 آموزش و پرورش

آموزش و پرورش و رسانه­های همگانی دو نهاد اجتماعی دارای اقتدار ارزش­آفرینی و تعیین هنجارهای مربوطه هستند که در ساختارهای سازمانی و کارکردهای ویژه متناسب با دیگر نهادهای اجتماعی تبلور مییابند. این دو نهاد دارای مجوز و توانایی نفوذ در جامعه در شکل دادن به مبانی اندیشه­ای و رفتاری افراد، گروه­ها، طبقات و قشرهای گوناگون در جامعه هستند و بنابراین کیفیت زیست افراد در جامعه، تحت تأثیر کارکردهای آنهاست. همچنین از آنجا که آموزش و پرورش نسبت به کودکان و نوجوانان و جوانان مسئولیت دارد، پایه­گذار شخصیت و اندیشه و عمل افراد و گروه­های اجتماعی است. ارتباط جمعی به معنای ارسال پیام­های واحد به جمع کثیر، ناشناخته، پراکنده و دارای گرای­شهای مختلف است که در آن راه هایی برای تأثیرگذاشتن بر دریافت کنندگان پیام جستجو می­شود. و مشروط به وجود پیش­ شرط اعتماد و مشارکت و گرفتن بازخورد و تأثیردادن آن در فرآیندهای بعدی ارتباط است. آموزش و پرورش عبارت است از فرآیندهای تولید، انتقال و سنجش معلومات و دانایی­های نظری به افراد در سامانه­های ساختارمند و به صورت منظم و مستمر به منظور جامعه­پذیرکردن، ارتقای توانایی­های شناختی و ادراکی و مهار تهای اندیشه و عمل جمعی در یک بافت اجتماعی معین. نظام آموزش و پرورش الگوي كلي نهادها و سازمانهای رسمي جامعه است كه به واسطه آن، معارف و ميراث فرهنگي منتقل و پرورش و رشد اجتماعي و شخصی افراد جامعه ميسر میشود. آموزش وپرورش آنچنان اهمیتی دارد که به صورت مستقل مورد مطالعه قرارگرفته و شاخه ای ویژه به نام جامعه شناسی آموزش و پرورش را ایجاد کرده است. بطور کلی هدف جامعه­شناسی آموزش و پرورش آن است که پدیده  آموزش و پرورش، ساختارها، نحوه ي تشکیل و سازماندهی وکارکردهای آن را در زندگی اجتماعی مطالعه کند  (قدیمی، 1392: 34).

 2-10 پیشرفت تحصیلی و ارتقاء عملکرد

بهبود وضعيت تحصيلي دانش آموزان، يكي از اهداف اساسي نظام هاي آموزش وپرورش معاصر است . از حدود يك قرن گذشته و با پديد آمدن رشته هاي تخصصي علوم تربيتي و رو انشناسي تربيتي، مطالعه پيشرفت تحصيلی دانش­آموزان و عوامل مرتبط با آن، بخش برجسته اي از پژوهش­هاي متخصصان اين دو رشته را تشكيل ميدهد . نزديك به يك قرن است كه روان شناسان براي شناسايي عوامل پيش بيني كننده پيشرفت تحصيلي تلاش مي كنند يكي از مهم ترين عوامل مو ثر بر پيشرفت تحصيلي، ويژگيهاي رواني افراد است . در اين راستا كملمير دنيلسون و باستين بر اين باورند كه افراد براي ورود به جامعه و رويارويي با موقعيت ها و افراد مختلف به ابزارهايي ياري دهنده مانند ساختارهاي رواني و ويژگيهاي شخصيتي، مجهز هستند . اين ساختارهاي رواني، نه تنها تحت تأثير عوامل مختلف ازجمله خانواده، اجتماع، گروه و همسالان قراردارند بلكه اين عوامل را نيز تحت تأثير قرارميدهند پژوهشگران دريافته اند كه پيشرفت تحصيلي، تنها پيامد هوش فردي يا امكانات سخت افزاري موجود در محيط­هاي اجتماعي نيست بلكه جنبه هاي روان شناختي افراد، مانند رگه هاي شخصيت و سبك هاي يادگيري نيز نقشي مهم درخصوص آن دارند ( یاسمی نژاد و همکاران، 1392: 326).

این ساختارهای روانی بطور متقابل تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون خانواده، اجتماع، گروه همسالان و غیره قرار دارد و از سویی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. بهمین دلیل محققان همواره به تاثیرات این مولفه های روانی بر جنبه های گوناگون ندگی افراد توجه بسیاری کرده اند که از این میان می توان به تاثیر این مولفه ها بر عملکرد شغلی، تحصیلی، اجتماعی و غیره  اشاره کرد . در این میان پیشرفت تحصیلی بیشتر از سایر متغیرها مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است. زیرا به نظر می رسد آنچه می تواند یک فرد، خانواده و در نهایت یک کشور را در مسیر پیشرفت بیش از همه یاری دهد، بهره مندی از افرادی است نه تنها دارای سلامت روانیمناسبی هستند بلکه در سیستم آموزشی، چه در آموزش و پرورش و چه در سطح دانشگاه تحصیلات خود را با موفقیت پشت سر گذاشته اند. آگاهی از جنبه های روانی دانش آموزان می تواند همانند یک ابزار کمک آموزشی قدرتمند عمل کند (آتش روز و همکاران، 1387: 195).

پیشرفت تحصیلی از دیدگاه دانش آموزان می تواند تعابیر مختلفی داشته باشد. از نظر عده ای پیشرفت ممکن است یادگیری هر چیز جدید، از طریق کلنجار رفتن با تکلیف تعریف شود. این تعبیر از پیشرفت با اهداف تکلیف مدار[12] ارتباط دارد. پیشرفت از نظر عده ای دیگر بهتر انجام دادن تکلیف و کسب برتری نسبت به دیگران است که در این صورت به آن اهداف توانایی نسبی[13] اطلاق میشود. اهداف اجتناب از تلاش بر عملکرد[14] عده دیگری از دانش اموزان تاکید دارد که از کار و تلاش در مدرسه تا حد ممکن دوری می کنند. همچنین عده دیگری از دانش آموزان ممکن است به این امر اعتقاد داشته باشند که پیشرفت در تحصیل یعنی به دست آوردن نمره و یا پاداشهای بیرونی که در این صورت آنان اهداف بیرونی[15] را مد نظر داشته اند (نیک مرام و همکاران، 1390: 70).

2-11 رابطه بین پیشرفت تحصیلی و سرمایه اجتماعی

مفهوم سرمايه اجتماعي يك مفهوم بين رشته اي است كه طي دو دهه ي اخير مورد توجه پژوهشگران زيادي قرار گرفته است . سرمايه ي اجتماعی  در روابط ميان افراد تجسم مي يابد و موقعي به وجود مي آيد كه روابط ميان افراد به شيوه اي دگرگون شود كه كنش را تسهيل کند. کلمن سازمان اجتماعي را پديد آورنده ي سرمايه ي اجتماعي در نظر ، مي گيرد، وي معتقد است كه سرمايه ي اجتماعي با كاركردش تعريف مي شود؛ به اعتقاد وي سرمايه اجتماعي شي واحدي نيست بلكه انواع چيزهاي گوناگوني است كه دو ويژگي مشترك دارند: همه ي آنها جنبه اي از ساختار اجتماعي هستند و كنش هاي معين افراد را در درون ساختارتسهيل مي كنند. سرمايه اجتماعي، سرمايه مولد است و دستيابي به اهداف معين را امكان پذير مي سازد. سرمايه ي اجتماعي سه بعد دارد:

1. شبكه ها، كه همان روابط اجتماعي و تعاملات افراد با هم است و به عنوان جزء اساسي سرمايه ي اجتماعي محسوب مي شود.
2. هنجار همياري ، كه ملاك سرمايه ي اجتماعي است.
3.  اعتماد ، كه از عناصر ضروري براي تقويت همكاري است و حاصل پيش بيني پذيري رفتار ديگران است كه اعتماد شخصي و اعتماد تعميم يافته را در برمي گيرد.

در تحقيقات متعددي رابطه ي سرمايه ي اجتماعي با موفقيت تحصيلي بررسي شده است . دريافتند كه بين سرمايه ي اجتماعي و پيشرفت تحصيلي دانش آموز ان ارتباط معناداری وجود دارد (کیامرثی و همکاران، 1392: 120).

2-12 رابطه بین فن آوری اطلاعات و پیشرفت تحصیلی

شعاری نژاد در تعریف پیشرفت تحصیلی می گوید: منظور از پیشرفت تحصیلی، پیشرفت یا عدم پیشرفت در کسب و یادگیری مجموعه مطالبی است که تحت عنوان درسی با مواد درسی در طی یکسال تحصیلی به دانش اموزان ارائه می شود (خدیوی و همکاران، 1391: 14).

موفقیت و پیشرفت تحصیلی در هر جامعه نشان دهنده موفقیت نظام آموزشی در زمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. بنابراین نظام آموزشی را زمانی می توان کارآمد و موفق دانست که پیشرفت تحصیلی دانش اموزان آن در دوره های مختلف دارای بیشترین و بالاترین رقم باشد (کرمی و همکاران، 1391: 95).

استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه یادگیری منجر به ظهور حیطه نوینی تحت عنوان دو اصطلاح معادل آموزش الکترونیکی یا یادگیری الکترونیکی شده است. آموزش و یادگیری الکترونیکی یکی از دستاوردهای بشری است که دنیای ما را متحول کرده است. اگر یادگیری الکترونیکی را به مجموعه فعالیت های آموزشی اطلاق کنیم که با بهره مندی از ابزارهای الکترونیکی نظری دستگاه های صوتی، تصویری، رایانه ای، شبکه های مجازی و غیره چهره آموزش را در کشور ما تغییر داده است آنگاه می پذیریم که توجه، تحقیق، سرمایه گذاری، برنامه ریزی و سیاست گذاری در راستای یادگیری الکترونیکی برای تمام دولتها و ملتها امری اساسی، مهم و اجتناب ناپذیر است (رضایی راد و همکاران، 1393: 2).

از آنجا که اینترنت شیوه های ارتباطی آینده را دگرگون کرده است، یک چالش عمومی برای اشخاص و همچنین دولتها محسوب می شود. اینترنت مانند یک دنیای مجازی عمل می کند و افراد فرصت تجربه شکل خاصی از ارتباطهای اجتماعی را می دهد که در آن حضور اجتماعی واقعی وجود ندارند. در واقع ارزشهای اجتماعی جدیدی ارائه می شود که منحصر به گروه ها و اجتماعات مجازی است. این موضوع می تواند آنقدر تقویت شود که فرد برای مدت زمانی به روابط اجتماعی زندگی واقعی و برآوردن نیازهایش توجهی نداشته باشد. همچنین کارکردهای جذابی می تواند به استفاده بیش از حد به اینترنت و اعتماد به آن منجر شود (تمنایی فر و همکاران، 1392: 78).

باید بدانیم حداقل برای دهه بعد در اکثر مناطق آموزشی، تحصیل کاربردهای فناوری بر یادگیری کتابهای مرسوم از عمده ترین فشارها خواهد بود. بخصوص اینترنت، شبکه های داخلی رایانه، توانمند می کند، الگو می دهد، مهارتهای تدریس را تقویت می کند و تجارب یادگیری فرد از فرد را آماده سازی می کند. نمونه هایی از روشهای آموزشی با استفاده از فناوری اطلاعات که رفته رفته جایگزین آموزش سنتی می شوند عبارتند از: (زارع داویجانی، 1388: 81).

1. سیستم های آموزشی غیر متمرکز.
2. محیط آموزشی مجازی.
3. سیستم های اموزشی هوشمند.
4. آموزش از راه دور.
5. آموزش از طریق تشکیل میزگرد از راه دور.
6. آموزش از طریق اینترنت.
7. آموزش الکترونیکی.

یکی از امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات مبنی بر ابزارهای وب، شبکه های اجتماعی مجازی می باشند.  شبکه های اجتماعی نه تنها محیطی  از کار و زندگی را برای افراد تامین می کند بلکه از همه مهمتر چشم اندازی نو از آموزش و پرورش را هم بیان می کند ( پونودورای، 2014: 124).

بر اساس تعریف رسانه های اجتماعی تحت عنوان شبکه های اینترنتی که یک ارتباط بر خط برای کاربران جهت تعامل سریع و آسان را فراهم می کنند. در تحقیقات اخیر که بر روی استفاده از نرم افزارهای اجتماعی در آموزش عالی رسانه های اجتماعی تحت عنوان شبکه های اینترنتی که یک ارتباط بر خط برای صورت گرفته، روشن شده است که  بکارگیری نرم افزارهای شبکه های اجتماعی اهداف آموزشی چون ابداع راه های جدید برای یادگیری، دادن کنترل به دانش اموزان و دانشجویان، ارائه مهارتهای قابل انتقال، حمایت از آموزش همکاران به یکدیگر، افزایش یادگیری سازنده، ایجاد هویت دیجیتالی و پرورش تعامل اجتماعی را به ارمغان آورده است (آریانی و همکاران، 1394: 29).

2-13 پیشینه پژوهش

2-13-1 تحقیقات داخلی

موحدی و همکاران (1394) در پزوهشی با عنوان " تاثیر یادگیری تلفیقی مبتنی بر شبکه های اجتماعی بر خودکارامدی دانش اموزان دوره متوسطه دوم در درس ریاضی"، تجزیه و تحلیل نتایج پزوهش بیانگر تاثیر مثبت استفاده از یادگیری تلفیقی مبتنی بر شبکه های مجازی بر خودکارامدی بود.

آریانی و همکاران (1394) در پژوهشی تحت عنوان " نقش شبکه های اجتماعی مجازی در قابلیت های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی " پس از تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه ای خود با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی، نتایج حاکی از آن است که  تأثیر تعامل بین کاربست شبکه­هاي مجازي و جنسیت بر هیچ یک از قابلیتهاي پژوهشی معنی دار نیست. لذا شبکه هاي اجتماعی با اتکا به ظرفیت فرامتنی خود در ارتباط­هایی که شکل داده­اند باعث تفاوت­هایی در سطح قابلیت­هاي پژوهشی دانشجویان کاربر شبکه­هاي مجازي در مقایسه با سایرین شده­اند. بنابراین آموزش و فرهنگ­سازي و نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضاي این شبکه­ها و برنامه ریزي براي آینده می تواند پیشنهادي اساسی براي سیاستگذاران و دست­اندرکاران حوزه مجازي باشد.

مجردی و همکاران (1393) در پژوهش با عنوان "بررسی وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بین دانشجویان استان خراسان شمالی " نشان می دهد که حدود 54 درصد از افراد نمونه اماری از این شبکه ها استفاده کرده اند که از این تعداد 93 درصد افراد، کمتر از 3 سال است که با این شبکه ها آشنایی دارند و 70 درصد از افراد بیش از یک ساعت در روز از شبکه های مجازی استفاده می کنند. این امر حاکی از رواج استفاده از این شبکه ها بین دانشجویان است. لذا می توان نتیجه گرفت که هویت اشخاص در این شبکه ها همچنان مبهم بوده و فضای اخلاقی حاکم بر آن گونه است که برای نسل جوان سالم نمی باشد.

محمدیان و همکاران (1393) در پژوهشی با عنوان "تاثیر خود افشایی در شبکه های اجتماعی بر توسعه سرمایه اجتماعی " با رویکرد کمی و تاکید بر نقش سرمایه معنوی و با استفاده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان دادند که سرمایه معنوی در توسعه سرمایه اجتماعی مؤثر است. پیشنهاد می شود با آموزش به کارگیری صحیح از شبکه های اجتماعی در چارچوب نظام معنوی، سرمایه اجتماعی را تقویت کرد.

عظیمی و همکاران (1393) در پژوهشی با عنوان  "رابطه فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه "، نشان می دهند که بین ابعاد فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی رابطه منفی وجود دارد و بین انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

صبوری و همکاران (1392) در پژوهشی با عنوان "تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی" در بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد تهران شرق که در سال تحصیلی 1390-1391 در این دانشگاه مشغول به تحصیل بوده اند انجام گرفته است. این پزوهش به دنبال بررسی تاثیر میزان حضور فیس بوک و نوع استفاده از آن در ابعاد چهارگانه هویت اجتماعی ( هویت قومی- دینی- ملی و جهانی) می باشد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که رابطه میان هویت قومی- دینی- ملی و جهانی با میزان استفاده از فیس بوک مورد تائید است.

رسولی و همکاران (1392) در پژوهشی با عنون "اعتیاد به اینترنت و اثرات ناشی از آن در بین دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران" نشان دادند که اینترنت به عنوان رسانه ای قوی و تکنولوژی چند رسانه ای، موجب کشش و در نتیجه وابستگی دانش آموزان برای تامین نیازهایشان به دنیای مجازی است. یافته ها نشان دادند که اثر اعتیاد به اینترنت بر میزان دسترسی به اخبار و اطلاعات معنی دار است. همچنین اثر اعتیاد به اینترنت بر میزان شرکت در کلاسهای مجازی و آموزش از راه دور نیز معنی دار است. اثر اعتیاد بر اینترنت و تغییرات فرهنگی نیز شامل شاخص های تغییر در محاوره و گفتگو، پیروی از مدها نیز معنی دار است. اما اثر اعتیاد به اینترنت به انزوای فردی، آموزش مهارتهای اجتماعی و افت تحصیلی رابطه ای معناداری را نشان نمی دهد.

تمنایی فر و همکاران (1392) در پژوهشی با عنوان " رابطه میزان استفاده از اینترنت با پیشرفت تحصیلی دانش اموزان دبیرستانی کاشان" نشان دادند که اعتیاد به اینترنت موجب افت تحصیلی دانش اموزان می شود و لازم است دست اندرکاران جهت آموزش استفاده بهتر از اینترنت و پیشگیری از اعتیاد به آن برنامه ریزی کنند.

قمری  (1392) در پژوهش با عنوان "رابطه بین سرمایه اجتماعی و انگیزش درونی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر کرج" نشان دادند که بین سرمایه اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین انگیزش درونی و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که فقط انگیزش درونی قادر به پیش بینی پیشرفت تحصیلی است.

شاهنوشی و همکاران (1391) در پژوهشی با عنوان "تاثیر شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان شهر ستان شهر کرد"، برای تعیین نوع سبک زندگی و ایجاد معرف های متغیر مستقل از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد بین نوع شبکه، محل سکونت، انسجام ارزشی و سبک زندگی رابطه ای وجود ندارد. ولی بین متغیرهای جنسیت، میزان تحصیلات، انسجام رابطه ای، تجمع اجتماعی و سبک زندگی رابطه معناداری وجود دارد.

خدیوی و همکاران (1391) " در پژوهشی با عنوان " بررسی تاثیر روشهای مطالعه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان بناب"، نشان دادند که بین میزان یادگیری دانش اموزان آموزش دیده به شیوه مهارتهای مطالعه با گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد.

حسن زاده و همکاران (1391) در پزوهشی با عنوان " رابطه اعتیاد به اینترنت با پیشرفت تحصیلی و ویزگیهای شخصیتی فراگیران" نشان دادند که بین اعتیاد به اینترنت و پیشرفت تحصیلی همبستگی معنادار و منفی وجود دارد. بین دانش آموزان دخترو پس از نظر میزان استفاده از اینترنت تفاوت معناداری وجود دارد. و میانگین استفاده از اینترنت در پسران بالاتر از دختران است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ویزگی شخصیتی از عوامل مؤثر و پیش بینی کننده در استفاده از اینترنت است.

محسنی تبریزی و همکاران (1390) در پژوهش با عنوان "تاثیر اینترنت بر هویت اجتماعی دانش اموزان"، نشان دادند: تاثیر اینترنت بر آموزش  (افزایش باورها ، انتخاب نوع و مدل لباس و سر وصورت ، شیوهاي بهتر زندگی کردن ( مؤثر است و بر عکس تاثیر اینترنت بر روي روابط خانوادگی (اعتیاد اینترنتی ، کاهش توجه به والدین ، کاهش مشورتها و گفتگوها) خیلی کم می باشد. پرسش شوندگان تاثیر اینترنت را بر عقاید مذهبی  (درنشر عقاید ، گرایش جوانان به مراسم­هاي مذهبی و ارزشهاي دینی ) مؤثر دانسته اند .

ضیایی پور و همکاران (1389) در پژوهشی با عنوان "بررسی  نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی"، پس از تجزیه و تحلیل داده ها، بر اساس یافته های تحقیق 78 درصد کاربران اینترنت در ایران عضو یکی از انواع شبکه های مجازی هستند. اکثریت کاربران شرکت کننده در این پژوهش دارای وب نوشت بوده و از فضای شبکه ها بخوبی مطلع هستند. بیشتر پاسخگویان با این گویه موافق هستند که از طریق شبکه های مجازی در فضای مجازی توانسته اند دوستان دنیای واقعی خود را که بیشتر می شناخته اند پیدا کرده و با آنها ارتباط برقرار کنند. برای اغلب کاربران اینترنت در ایران شبکه های اجتماعی مجازی علاوه بر کارکرد دوست یابی، کارکرد کسب اطلاعات و اخبار را نیز دارد.

 

2-13-2 تحقیقات خارجی

            رایان[16] و همکاران (2011)  در پزوهشی با عنوان " استفاده کنندگان از فیس بوک چه کسانی هستند؟"نشان دادند که کاربران فیسبوك بیشتر برونگرا هستند، اما احساس تنهایی بیشتري دارند.  در مقابل  افرادي که از فیسبوك استفاده نمی­کنند به احتمال بیشتري با وجدان، کمرو، و به لحاظ اجتماعی تنها هستند.

 اورر[17] و همکاران  ( 2009 ) در پژوهشی با عنوان " تاثیر کمرویی در استفاده کنندگان فیس بوک" نشان دادند که افراد کمرو نسبت به افراد غیر کمرو به طور معنا داري زمان بیشتري را در استفاده از فیسبوك میگذارند.

            بوفاردي[18] و همکاران (2008)   در پژوهشی با عنوان "وب سایتهای شبکه های اجتماعی" نشان میدهند افرادي که سطوح بالایی از خود شیفتگی دارند، بیشتر از دیگران از فیس بوک استفاده می نمایند.

 

2-14 مدل مفهومی تحقیق

در پژوهش حاضر ارتباط میان متغیرهای مستقل و وابسته در این تحقیق در چارچوب زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

                 متغیرهای مستقل                                                                                       متغیر وابسته

 

شبکه اجتماعی تعدد شبکه ها نیازهای متنوع کاربران بالا بردن اطلاعات محبوبیت شبکه ها تحولات اجتماعی جذب دوستان جدید درآمدزایی

پیشرفت تحصیلی ارتقاء اطلاعات عمومی ارتقاء ارزشهای فرهنگی افزایش انگیزه تحصیلی مهارتهای خود گردانی سلامت جسمانی سلامت تغذیه افزایش عزت نفس افزایش خلاقیت و نوآوری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-15  فرضیه های تحقیق

1. بین استفاده از  شبکه های اجتماعی مورد استفاده با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
2. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با  ارتقاء اطلاعات عمومی  دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
3. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با ارتقاء ارزشهای فرهنگی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
4. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با افزایش انگیزش تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
5. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با مهارتهای خودگردانی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
6. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با سلامت جسمانی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
7. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با سلامت تغذیه دانش اموزان رابطه معناداری وجود دارد.
8. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با عزت نفس دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
9. بین استفاده از شبکه های اجتماعی با افزایش خلاقیت و نوآوری دانش اموزان رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

 

 

 

فصل سوم:

روش تحقیق

 

3-1 روش پژوهش(چگونگی انجام، منابع و گام های انجام) :

پژوهش حاضراز نظر هدف کاربردي واز حیث روش ، توصیفی-استنباطی است.

این تحقیق دارای دو پرسشنامه می باشد. پرسشنامه یک شامل آیتم هایی است که باعث گسترش شبکه های اجتماعی می شود که توسط دانش آموزان تکمیل می گردد و پرسشنامه دو شامل آیتم های پیشرفت تحصیلی است که توسط معلمان تکمیل می شود.  ایتم های گسترش شبکه های اجتماعی و ایتم های پیشرفت تحصیلی در مدل مفهمومی ذکر شده است و با توجه به مدل مفهمومی، گسترش شبکه های اجتماعی  بعنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است و ایتم های پیشرفت تحصیلی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.

روش نمونه گیری در این پژوهش، نمونه گیری تصادفی می باشد که تعداد نمونه آماری برای دانش آموزان و دبیران از طریق فرمول کوکران به روش زیر بدست آمده است:

نمونه آماری دانش آموزان:

که در آن:

N  ) تعداد کل دانش آموزان(

96/1 =   (مقدار جدول توزیع نرمال استاندارد در سطح خطای پنج درصد)

  ) واریانس نمونه(

  کران خطای برآورد (دقت برآورد شده یا حداکثر خطای حدی)

و برای بدست آوردن حجم نمونه معلمان از فرمول کوکران مجدد استفاده میکنیم

 

N(تعداد معلمان)

96/1 =   (مقدار جدول توزیع نرمال استاندارد در سطح خطای پنج درصد)

  ) واریانس نمونه(

  کران خطای برآورد (دقت برآورد شده یا حداکثر خطای حدی)

بعد از جمع آوری پاسخنامه ها با نرم افزار spss  در فصل چهار به تجزیه و تحلیل و تفسیر این نتایج پرداخته خواهد شد.

3-2 تعیین پایایی  پرسشنامه

پایایی یا قابلیت اعتماد، یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد. دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر تا یک می باشد. هر چه این ضریب به سمت یک میل کند پایایی پرسشنامه بیشتر است. در این پژوهش به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده خواهد شد. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند به کار می رود. اگر مقدار آلفا بیشتر از 7/0 باشد بیانگر پایایی خوب و اگر بین 5/0 تا 7/0 باشد پایایی متوسط است. در تحقيق حاضر، به منظور تعیین پایایی پرسشنامه های پیشرفت تحصیلی و شبکه اجتماعی، تعداد 25 پرسشنامه بين جامعه آماری توزيع  خواهدشد و مقدار آلفاي کرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS ، محاسبه  خواهد گردید.

3-3 فلسفه پژوهش

با توجه به اهمیت فناوری های جدید در ساختار و برنامه های آموزش و پرورش یکی از موضوعاتی که این سازمان در حال انجام آن است بحث "هر دانش آموز یک تبلت" می باشد و با ورود تبلت به فضای آموزشی مدارس، اینترنت و به تبع آن ورود به شبکه های مجازی برای دانش آموزان امری غیر قابل انکار است و لذا فلسفه این پژوهش را این نکته تشکیل می دهد.

3-4 جامعه هدف و نمونه منتخب

جامعه آماری همان معلمان و دانش آموزان دوره متوسطه دوم آموزش و پرورش منطقه احمد آباد مشهد می باشند.

برای تعیین حجم نمونه در تحقیقات از روشهای مختلفی استفاده می شود. فرمول کوکران یکی از پرکاربردترین روش ها برای محاسبه حجم نمونه آماری است که در این تحقیق نیز از این روش استفاده شده است.

 

منابع

1. آتش روز، بهروز؛ پاکدامن، شهلا؛ عسگری، علی (1387). "پیش بینی پیشرفت تحصیلی از طریق میزان دلبستگی "، فصلنامه خانواده پژوهی، سال 14.
2. آریانی، ابراهیم؛ زاهد بلبلان، عادل؛ معینی کیا، مهدی؛ خالق خواه، علی (1394)، " نقش شبکه های اجتماعی مجازی در قابلیت های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی " مجله الکترونیک رسانه، دوره 6، " نقش شبکه های اجتماعی مجازی در قابلیت های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی " شماره 2.
3. اخوان ملایری، فائزه. نوغانی، محسن. مظلوم خراسانی، محمد. (1393). شبکه های اجتماعی مجازی و شادکامی . رسانه و فرهنگ. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال4. شماره 2.
4. بخشی، بهاره؛ نصیری، بهاره؛ بختیاری، آمنه؛ طاهریان، مریم (1392) ، "نقش و کارکرد شبکه های اجتماعی (مطالعه ی موردی شبکه ی اجتماعی کفه مام، شبکه ای برای مادران و کودکان)، پژوهشنامه زنان، شماره 8.
5. بهرامی، فاطمه. رضوان، شیوا (1385). بررسی رابطه بین انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه شهر اصفهان با ویژگی های آموزشگاهی آنان. مجله پژوهش های تربیتی و روانشناختی. سال دوم. شماره2. پیاپی 6.
6. پوری، احسان (1393) "ارتباطات شبکه ای و رهبری مخاطب در شبکه های اجتماعی"، مجله رسانه، سال 24، شماره 3.
7. تمنایی فر، محمد رضا؛ صدیفی ارفعی، فریبرز؛ گندمی، زینت (1392) " رابطه میزان استفاده از اینترنت با پیشرفت تحصیلی دانش اموزان دبیرستانی کاشان"، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، سال 17، شماره 2 (پی در پی 67).
8. حسن زاده، رمضان؛ بیدختی، عاطفه؛ رضایی، عباس؛ رهایی، فاطمه (1391)، " رابطه اعتیاد به اینترنت با پیشرفت تحصیلی و ویزگیهای شخصیتی فراگیران"، فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال 3، شماره 1.
9. حکیمی ، رحیم. (1390) نقش شبکه های اجتماعی بر هویت ( مطالعه ای موردی روی فیس بوک و کاربران کرد ) ، ماهنامه جهانی رسانه ، شماره 11 .
10.  خانیكی، هادی و بابایی، محمود. (1390)  "فضای سایبر و شبكه های اجتماعی مفهوم و كاركرد" فصلنامه علمی پژوهشی جامعه اطلاعاتی. شماره یک، سال اول.
11. خدامرادی، طاهره. سعادت، فرحناز. خدامرادی، طیبه (1393). بررسی میزان تاثیر استفاده از فضای مجازی بر ارزش های خانواده (مطالعه موردی: معلمان مقطع متوسطه سازمان آموزش و پرورش استان ایلام). فرهنگ ایلام. دوره 11. شماره های 44و 45.
12. خدیوی، اسداله؛ اقدسی، علی نقی؛ محمدیان، مهناز (1391)، " بررسی تاثیر روشهای مطالعه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان بناب"، فصلنامه علوم تربیتی، سال 5، شماره 18.
13. داوری، مژده. غلامعلی لواسانی، مسعود. اژه ای (1391). رابطه بین کمال گرایی و خودکارآمدی تحصیلی با اهداف پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. مجله روانشناسی 63. سال 16. شماره 3.
14. رسولی، محمد رضا؛ آزاد مجد، افروشه (1392) "اعتیاد به اینترنت و اثرات ناشی از آن در بین دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران"، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 67.
15. رضایی راد، مجتبی؛ فلاح، ابراهیم (1393) "تاثیر آموزش از طریق تلفن همراه بر انگیزه پیشرفت، خود پنداره و پیشرفت تحصیلی  دانشجویان در درس عربی"، پژوهش در برناه ریزی درسی، سال 11، دوره 2، پیاپی 43.
16. زارع داویجانی، داوود (1388)، "تاثیر آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات در پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن"، پژوهشنامه علوم تربیتی، شماره 18.
17. زهیری شیل سر، مریم (1393). "شبکه های اجتماعی اینترنتی، افت بلوغ"، مجله رشد مشاور مدرسه، دوره 9. شماره 4.
18. سفیری، خدیجه. باستانی، سوسن. قرانی دامداد باجا، لیلا. (1393). سنجش رابطه حمایت شبکه های اجتماعی غیر رسمی و رضایت شغلی زنان در شهر اردبیل. نشریه زن در توسعه و سیاست. دوره 11. شماره 2.
19. سلیمانی پور، روح اله (1389)، " شبکه های اجتماعی، فرصت ها و تهدید ها"، فصلنامه ره آورد نور، شماره 31.
20. شارع پور، محمود (1386)" نقش شبکه های اجتماعی در بازتولید نابرابری آموزشی"، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 91.
21. شاهنوشی، مجتبی؛ ناجی، محمدرضا (1391)، "تاثیر شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان شهر ستان شهرکرد"، فصلنامه مطالعات ملی51، سال 13، شماره 3.
22. صبوری خسرو شاهی، حبیب؛ آذرگون، نسرین (1392) ، " تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی"، فصلنامه مطالعات رسانه ای، سال8، شماره 21.
23. ضیایی پرور، حمید؛ عقیلی، سید وحید (1389). "بررسی  نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی"، فصلنامه رسانه، سال 20، شماره 4.
24. عظیمی، محمد؛ پیری، موسی؛ زوار، تقی (1393)، "رابطه فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه "، نشریه علمی پژوهشی آموزش و ارزشیابی، سال 7، شماره 27.
25.  فرامرزی، رسول؛ کشاورز، حمید (1393) "نقش شبکه های اجتماعی در احساس امنیت اجتماعی افراد "، فصلنامه پزوهش های سیاسی، شماره 10.
26. قدیمی، اسماعیل (1392) " نقش و تاثیر رسانه های همگانی نوین بر نظام آموزش و پرورش "، مجله علوم اجتماعی، شماره 67.
27. قمری، محمد (1392) "رابطه بین سرمایه اجتماعی و انگیزش درونی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر کرج" ، فصلنامه آموزش و ارزشیابی ، سال 6، شماره 22.
28. کرمی، مرتضی محمدزاده قصر، اعظم؛ افشاری، معصومه "تاثیر روش تدریس مشارکتی بر گروهگرایی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه در شهر مشهد"، فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال نهم، دوره 2، شماره 6، پی در پی (33).
29. کیامرثی، آذر؛ مومنی، سویل (1392) " بررسی ارتباز=ط سرمایه اجتماعیو شادکامی با پیشرفت تحصیلی در دانش اموزان دختر دبیرستانی"، مجله روانشناسی مدرسه، دوره 2، شماره 1.
30. مجردی، وحید؛ اسلامی، علی؛ جمال، سعید (1393)، "بررسی وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بین دانشجویان استان خراسان شمالی "، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، سال اول، شماره 4.
31. محسنی تبریزی، علیرضا؛ هاشمی، محمد رضا (1390)، "تاثیر اینترنت بر هویت اجتماعی دانش آموزان"، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال 3، شماره 2.
32. محمدیان، بهزاد؛ شعله، مهدی؛ بابائیان مهابادی، سمیه (1393)، " تاثیر خود افشایی در شبکه های اجتماعی بر توسعه سرمایه اجتماعی" ، مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 1، شماره 2.
33. موحدی، منیره؛ اسماعیلی فر، محمد صادق؛ غلامی پور، نادیا (1394) " تاثیر یادگیری تلفیقی مبتنی بر شبکه های اجتماعی بر خودکارامدی دانش اموزان دوره متوسطه دوم در درس ریاضی"، فصلنامه فناوری آموزش و یادگیری ، سال اول، شماره 3.
34. نیک مرام، زهرا؛ سرمد، زهره (1390) "رابطه بین اهداف پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و جهت گیریهای دوستان آنها نسبت به تحصیل"، فصلنامه روانشناسی، شماره 17.
35. یاسمی نزاد، پریسا؛ طاهری، مرضیه؛ گل محمدیان، محسن؛ احدی، حسن (1392). "رابطه خود تنظیمی با انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران"، دو فصلنامه علمی – پزوهشی دانشگاه شاهد، سال 21، شماره 3.
36. Aguiar Costa, A. , Valadares Tavares, L. (2012). Social e-Business and the Satellite Network Model: Innovative Concepts to Improve Collaboration in Construction. Automation in Construction, 22:387-397.
37. Buffardi, L. E. , & Campbell, W. K. (2008). Narcissism and social networking Websites. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 1303–1314.
38. Das, Biswajit. Sahoo, Joytishankar (2011). "Social networking sites- Acritical analysis of its impact on personal and life". International journal of business and social science, vol2. No 14.
39.  Freeman, Linton (2006), The Development of Social Network Analysis, Vancouver: s. n.
40. Loh, A. (2011). A Study on Influence of Trust, Social identity, Perceived Risk and EWOM on Consumer Decision making Process in the context of Social Network Sites. Unpublished master's thesis in business administration. School of Management, Blekinge Tekniska Hogskola University, Sweden
41. Orr, E. S. , Sisic, M. , Ross, C. , Simmering, M. G. , Arseneault, J. M. , & Orr, R. R. (2009). The influence of shyness on the use of facebook in an undergraduate sample. CyberPsychology & Behavior, 12(3), 337–342.
42. Ponnudurai, P. (2014). Facebook: A shift from social to academia. Social and Behavioral Sciences, 122-129.
43. Ratneswary, R. , & Rasiah, V. (2014). Transformative higher education teaching and learning: using social media in a team-based learning environment. soc. Behav, 369-378.
44. Ryan, Tracii. ,& Xenos, Sophia. (2011). Who uses Facebook? An investigation into the relationship between the Big Five, shyness, narcissism, loneliness, and Facebook usage. Computers in Human Behaviour. 27, 1658–1664.